Ik weet niet precies wat er gebeurd is, maar het is net alsof het licht in mijn hoofd net is uitgegaan. Ik kan niet meer denken, ik weet niet meer wat ik voel. Niet meer dan een soort enorme leegte en tegelijkertijd is mijn lichaam “opgefokt”. Mijn hart gaat tekeer, ik wil van alles doen omdat de agenda maar vol blijft en ik moet vandaag die deadline halen… Het lukt me alleen niet meer! Alsof ik geen baas meer ben over mijn eigen gedachten en lijf.
Aan de ene kant voel ik paniek omdat ik mijn werk niet zo maar uit handen kan laten vallen, aan de andere kant voelt mijn lijf zo zwaar dat ik me nauwelijks kan bewegen…
Herkenbaar? Burn-out is een moderne beroepsziekte en een op de zes mensen krijgt er in zijn of haar loopbaan mee te maken. Er is (nog) geen officiële diagnose voor en dat maakt het misschien ook zo ongrijpbaar.
Ons systeem is namelijk uitstekend uitgerust om in stressvolle situaties te functioneren. Hormonen zoals adrenaline zorgen ervoor dat we een extra stoot energie krijgen. Als de stress langer duurt dan zorgt het hormoon cortisol er weer voor dat de adrenaline ons niet vergiftigd en ons systeem blijft functioneren. Als je druk bent en gefocust op een opdracht, een deadline, een volle agenda die maar niet leger wordt, dan kun je het met deze hormonen shots aardig lang vol houden. Het probleem van die hormonen, vooral van cortisol, is dat het je lijf uiteindelijk uitput. Cortisol beïnvloedt je gedachten op een negatieve manier en verlaagt de werking van je immuunsysteem waardoor je vatbaarder wordt voor ziektes. En zo kun je in een vicieuze cirkel terecht komen. Door de drukte en de stress heb je vaak minder aandacht voor wat er in je lijf gebeurt en dat maakt de aanloop naar de burn-out verraderlijk.
Hoe ben je hier terecht gekomen?
De oorzaak van burn-out in het algemeen is dat je langdurig over je eigen grenzen bent gegaan in combinatie met een langdurig tekort aan hersteltijd. Je grenzen overgaan kun je doen door bijvoorbeeld te veel en te lang achter elkaar werken of door een combinatie van stress factoren in je privé en werkleven.
Het zal je niet verbazen dat de huidige Corona crisis een grote trigger kan zijn voor het ontwikkelen van burn-out klachten.
- De scheiding tussen werk en privé leven vervalt door het thuiswerken. Je werkt over het algemeen meer uren als je thuis werkt.
- Doordat er geen scheiding meer is tussen privé en werkleven is het lastiger om de werkmodus “uit te zetten”. Dat gaat ten koste van je ontspanning.
- Doordat kinderen meer en vaker thuis zijn (doordat onderwijs geheel of gedeeltelijk wegvalt) wordt er ook privé meer energie van je gevraagd.
- Thuis werken levert potentieel meer fysieke klachten op. Niet iedereen heeft een goede werkplek met passende faciliteiten om in de juiste houding achter je computer te zitten. RSI klachten vergroten de kans op een burn-out. Aan de andere kant ben je gevoeliger voor RSI, nek en schouder klachten als je lichaam uitgeput raakt.
- Op kantoor kon je met je collega’s even stoom afblazen als je baas een foute opmerking maakte of net even niet de juiste aandacht had voor jouw vragen. Collega’s vinden door thuiswerken minder steun bij elkaar, waardoor stress in de samenwerking langer blijft hangen en dus meer energie kost.
- Heb je codependentie patronen dan ben je gevoeliger voor bevestiging en voor het krijgen van een burn-out. Online contact creëert vaak minder betrokkenheid en bovendien is een complimentje op kantoor in het voorbij gaan sneller gemaakt dan in een teamsmeeting. Als iedereen thuis werkt bestaat de kans dat successen minder gevierd worden en waardering minder gevoeld wordt.
- Op kantoor zijn er vaak duidelijke pauze- en eettijden waardoor je gestimuleerd wordt om te gaan eten en even rust te nemen. Thuis werk je langer door en vergeet je meer dan op kantoor om tussen de middag te lunchen.
- Onderzoek bij diverse bedrijven wijst uit dat veel werknemers tijdens de tweede golf minder optimistisch zijn dan in de eerste golf. Sommige mensen voelen zich onzeker of depressief door de uitzichtloze situatie. Je mist de sociale contacten op de werkvloer, het praatje bij het koffie apparaat en even bij elkaar binnen lopen als je elkaar nodig hebt. Hoe goed de digitale oplossingen ook werken, het gemis aan de informele contacten wordt er niet mee opgelost.
Dit resulteert uiteindelijk in slecht slapen, problemen met je spijsvertering en steeds meer moeite om overzicht te houden op je werkzaamheden. Je wordt gevoelsmatig overweldigd door de agenda en deadlines. Die klachten versterken nog eens de disbalans in je hormoonhuishouding waardoor de bestaande klachten weer verergeren. Het gevolg is dat je geen energie meer kunt mobiliseren en je stress mechanisme ontregeld is. Het voelt alsof prikkels zonder filter binnen komen.
Wie krijgt een burn-out?
In principe kan iedereen een burn-out krijgen. Toch lijkt de hardwerkende en weinig klagende werknemer meer dan andere werknemers gevoelig voor het ontwikkelen van burn-out.
Herken je jezelf in onderstaand profiel?
Je hebt over het algemeen:
- Grote loyaliteit.
- Grote betrokkenheid bij je eigen functie, het team en de organisatie.
- Groot plichtsbesef; denkt eerder aan je plichten dan aan je rechten.
- Een hoge standaard van kwaliteit. Je bent perfectionistisch.
- Enthousiasme bij nieuwe plannen en projecten. Je meldt je vaak spontaan aan om aan een project mee te werken.
- Een hoog werk ethos en je bent zelden tot nooit ziek.
- Een sociale en empathische rol in het team: je voelt het aan wanneer iemand er even doorheen zit of mogelijk hulp nodig heeft. Het team wordt gezelliger door jouw persoonlijke aandacht.
- In de gaten dat een project van het team of een collega uit de hand dreigt te lopen. Je bent nooit te beroerd om een collega te helpen.
- Veel kennis en kunde; je bent een echte vakvrouw of man die hands-on in veel situaties kan helpen.
- Een grote flexibiliteit: Is er iemand ziek of is het extra druk in de vakantie; je draait wel een uurtje extra om het werk weg te krijgen.
- Veel begrip voor besluiten die nodig zijn. Je wordt zelden boos en past je snel aan de nieuwe situatie aan.
Onderliggende drijfveren van dit gedrag kunnen voortkomen uit codependentie. Met dit patroon heb je geleerd om je aan te passen aan de omgeving. Je bent gewend om je eigen gevoelens ondergeschikt te maken aan die van een ander en in een reflex ben je vaak geneigd eerst aan de belangen van een ander te denken. Soms ben je door dit patroon afgesneden van je eigen gevoelens waardoor je niet altijd in staat bent je eigen grenzen te bewaken. Je hebt geleerd om te pleasen en te voldoen aan wat er van je verwacht wordt in de hoop dat je daarmee gezien en gehoord worden. Meer weten over codependentie? Lees dan mijn blog
Het is niet gezegd dat iedereen met een burn-out ook codependent is. Het risico dat iemand burn-out raakt bij wie de motivatie of drijfveren voortkomen uit een codependent patroon zijn echter wel groter. Bovendien heeft het impact op herstel op langere termijn. Inzicht in de patronen, het doorbreken ervan en eventueel onderliggende trauma’s helen, zorgen er voor dat je ook op de lange termijn minder gevoelig wordt voor een burn-out en sneller hersteld.
Hoe kom je uit je burn-out?
De eerste stap:
- Leer nee zeggen als je agenda vol is.
- Luister naar je lichaam een ga de grenzen van je energie niet stelselmatig over.
- Zorg voor voldoende hersteltijd als je een periode extra uren hebt gemaakt.
- Neem pauzes en lunch op vaste tijden op de dag.
- Beweeg voldoende; maak tussen de middag een wandeling.
- Zorg voor een goede privé en werk balans; hou zo nodig een dagboek bij om in kaart te brengen hoeveel tijd je per dag en op welke tijden besteed aan je werk.
- Bespreek je motivatie en drijfveren met je manager. Maak duidelijk wat jou stimuleert en waar je energie van krijgt.
- Word je bewust van je eigen systeem patronen. Heb je moeite met autoriteit? Was je in jouw gezin altijd de helper? Was er in jouw gezin geen tijd of aandacht voor jouw behoeften? Grote kans dat je die patronen in je werk ook tegenkomt. Onderzoek die patronen eens en probeer er anders mee om te gaan.
Lukt het je niet om jouw patronen zelf te doorbreken of ervaar je al enige mate van uitputting? Vraag dan om hulp. Overleg met je leidinggevende of je ondersteuning kunt krijgen. Hoe eerder je wat doet aan de (eerste) verschijnselen van een burn-out des te sneller gaat het herstel. Wacht dus niet te lang.
Meer weten? Vul dan het contactformulier in of stuur mij een mailtje info@hartenweg.nl.
Alsof alle prikkels zonder filter binnen komen
